Φιλοσοφία
Η κατασκευή και τοποθέτηση τεχνητών κλωβών φωλεοποίησης για το είδος Τυτώ (με σκοπό την ενίσχυση των μειούμενων φυσικών θέσεων φωλεοποίησης και την σταθεροποίηση/αύξηση του πληθυσμού της Τυτώ), όταν γίνεται με ορθή χωροθέτηση, αποτελεί διεθνή διαχειριστική στρατηγική με απώτερο σκοπό τη ρύθμιση πληθυσμών των επιβλαβών μικρών θηλαστικών στη γεωργία μέσω της θήρευσής τους από την Τυτώ.
Η στοχευμένη και στρατηγική τοποθέτηση τεχνητών κλωβών στην αγροτική ύπαιθρο, δημιουργεί ένα ασφαλές δίκτυο δραστηριότητας, κούρνιας και αναπαραγωγής πληθυσμού Τυτώ. Μέσω αυτής της διαχείρισης πληθυσμού, ενεργοποιείται σταδιακά η φυσική θήρευση επιβλαβών μικρών θηλαστικών στο χώρο και οι πληθυσμοί τους ελέγχονται αποτελεσματικά και μακροπρόθεσμα. Διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα η πληθυσμιακή πυκνότητα των επιβλαβών, χωρίς εξάρσεις και κινδύνους για τη δημόσια υγεία και την αγροτική παραγωγή. Σταδιακά, δύναται να αντικατασταθεί η εφαρμογή τοξικών τρωκτικοκτόνων στην αγροτική ύπαιθρο από τη διαδικασία φυσικής θήρευσης.
Ιστορική εφαρμογή
Υπάρχουν εξαιρετικά διεθνή παραδείγματα εφαρμογής του Barn Owl Project για το φυσικό έλεγχο και περιορισμό των επιβλαβών τρωκτικών στη γεωργία.
Η περίπτωση του Ισραήλ
Το Ισραήλ είναι η πρωτοπόρος χώρα παγκοσμίως η οποία ξεκίνησε αυτό το σχήμα πιλοτικά το 1982 και από το 2002 και έπειτα το εφαρμόζει ως Εθνικό Πρόγραμμα Καταπολέμησης Τρωκτικών. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται, πλέον, από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης με ετήσιο προϋπολογισμό περίπου στα $2.000.000. Αυτή τη στιγμή, μετά από 40 χρόνια λειτουργίας του προγράμματος, στο Ισραήλ αριθμούν 5.000 τεχνητές θέσεις φωλεοποίησης τοποθετημένες σε μία αγροτική έκταση 4.000km².
Μία συνήθης πυκνότητα είναι 2 κλωβοί/km2 και υπάρχουν πολλές περιοχές με πυκνότητες 4,6,8,10 και 20 τεχνητών κλωβών θέσεων φωλεοποίησης ανά km2. Η εφαρμογή της στρατηγικής αυτής στο Ισραήλ επέφερε την εντυπωσιακή μείωση έως και 60%-70% στη χρήση τρωκτικοκτόνων στην αγροτική ύπαιθρο.
Τυτώ μεταφέρει θήραμα ποντικιού στα μικρά της σε τεχνητό κλωβό φωλεοποίησης – φωτογραφία Amir Ezer
Σύνολο των 5.000 τεχνητών κλωβών φωλεοποίησης για Τυτώ στο Ισραήλ. Πράσινο χρώμα επιβεβαιωμένη αναπαραγωγή, πορτοκαλί χρώμα ζευγάρι, λευκό χρώμα ακόμη κενό
Η περίπτωση της Κύπρου
Στην Κύπρο από το 2017 και έπειτα, σε συνέχεια επίσημης συνάντησης που είχε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κύπρου κ. Κωνσταντίνος Καδής με αντιπροσωπεία από το Πανεπιστήμιο της Λωζάνης (Dr Alexandre Roulin), το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβιβ (Dr Yossi Leshem), το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης του Ισραήλ (Dr Yoav Motro), την περιβαλλοντική οργάνωση Birdlife Cyprus (Dr Martin Hellicar), και την ΑΜΚΕ «ΤΥΤΩ» (Δρ Βασίλειος Μποντζώρλος), αποφασίστηκε να υλοποιηθεί σε εθνική κλίμακα στην Κύπρο αντίστοιχο πρόγραμμα με τη συνεργασία τεσσάρων διαφορετικών φορέων: την Birdlife Cyprus, το Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης του Υπουργείου, τη Διεύθυνση Δασών και την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας. Πλέον, στην εθνική επικράτεια της Κύπρου αριθμούν τοποθετημένοι περισσότεροι από 1.000 τεχνητοί κλωβοί φωλεοποίησης για το είδος Τυτώ.
Η περίπτωση της Αμερικής – Καλιφόρνια
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο στενής συνεργασίας με το Ισραήλ, έχει υιοθετηθεί σε πολλές αγροτικές περιοχές η εφαρμογή αντίστοιχου προγράμματος με τη διαχείριση της Τυτώ για τη φυσική ρύθμιση πληθυσμών επιβλαβών μικρών θηλαστικών, με έμφαση στην περιοχή της Καλιφόρνια.
Με τη δημιουργία της εταιρείας Barn Owl Box Company από τον Mark Browning (https://www.barnowlbox.com/the-barn-owlrodent-research-project/), έχουν πωληθεί περισσότερες από 5.000 τεχνητές θέσεις φωλεοποίησης σε παραγωγούς, οι οποίες τοποθετούνται σε καλλιέργειες της αμερικανικής ενδοχώρας, ορισμένες φορές με πυκνή χωροθέτηση όταν υπάρχει έντονο πρόβλημα επιβλαβών μικρών θηλαστικών. Η πυκνή χωροθέτηση ορισμένες φορές σε αμπελώνες αγγίζει και τους 50 τεχνητούς κλωβούς σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο.
Διαχείριση του είδους Τυτώ για περιορισμό και φυσικό έλεγχο τρωκτικών στους αμπελώνες της Καλιφόρνια, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Φωτογραφία Humboldt State University Barn Owl Research Group
Χρήσιμα σχετικά links:
Η περίπτωση της Μαλαισίας
Σε καλλιέργειες ρυζιού στη Μαλαισία, διαπιστώθηκε ότι τα βασικά επιβλαβή τρωκτικά για τις καλλιέργειες με μεγάλες πληθυσμιακές πυκνότητες ήταν τα είδη Rattus argentiventer και Rattus tiomanicus. Σε ανάλυση των τροφικών συνηθειών της Τυτώ στην περιοχή των κατεστραμμένων καλλιεργειών βρέθηκε πως και τα δύο επιβλαβή είδη, αποτελούσαν αντίστοιχα το 85,7% και το 14,3% της διατροφής της Τυτώ (συνολικά το 94,7%).
Το γεγονός αυτό αποδεικνύει την παγκόσμια προσαρμογή της κυνηγετικής στρατηγικής της Τυτώ στα πιο άφθονα επιβλαβή μικρά θηλαστικά στην αγροτική ύπαιθρο, ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή, και οδήγησε την Μαλαισία να διαχειριστεί τον πληθυσμό της Τυτώ με στόχο την φυσική καταπολέμηση των επιβλαβών τρωκτικών.
Στο σύνολο της γεωργικής έκτασης της Μαλαισίας στο οποίο έχει εφαρμοστεί πρόγραμμα εγκατάστασης τεχνητών κλωβών φωλεοποίησης για Τυτώ, δεν έχει καταγραφεί ζημία μεγαλύτερη από το 2% της αγροτικής έκτασης. To Υπουργείο Γεωργίας προτείνει στη Μαλαισία μία μέση πυκνότητα ενός τεχνητού κλωβού ανά 20ha-40ha (ήτοι 3 έως 5 κλωβοί / 1km²).
Χρήσιμα σχετικά links:
Η περίπτωση της Κένυας
Στην Κένυα παρουσιάζεται εδώ και δεκαετίες έντονα το πρόβλημα της καταστροφής καλλιεργειών καλαμποκιού από τρωκτικά, με ετήσιες καταστροφές στο 20%-30% της παραγωγής ενώ σε περιόδους πληθυσμιακής έξαρσης των τρωκτικών οι καταστροφές έφταναν το 100% των περιοχών που πλήττονται. Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκαν δύο πειραματικές επιφάνειες με συνεχόμενη παρακολούθηση τόσο της αναπαραγωγικής διαδικασίας του πληθυσμού Τυτώ όσο και των πληθυσμιακών διακυμάνσεων του πληθυσμού τρωκτικών.
Αναλογικά, η πληθυσμιακή μείωση των επιβλαβών τρωκτικών στις επιφάνειες με τεχνητούς κλωβούς φωλεοποίησης σε σύγκριση με τις επιφάνειες χωρίς παρουσία Τυτώ, ήταν κατά 25% μεγαλύτερη, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της θηρευτικής επίδρασης της Τυτώ ως φυσικού ελεγκτικού μηχανισμού στους πληθυσμούς επιβλαβών τρωκτικών.
Η παγκόσμια δυναμική του είδους Τυτώ (Tyto alba) στον φυσικό έλεγχο ποντικιών
Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται στην παγκόσμια πρακτική αλλά και την επιστημονική βιβλιογραφία αυξημένο ενδιαφέρον για τις μεθόδους φυσικής καταπολέμησης των επιβλαβών μικρών θηλαστικών στη γεωργία. Από το σύνολο των καταγεγραμμένων βιολογικών οργανισμών που μπορούν να λειτουργήσουν θετικά μειώνοντας/περιορίζοντας του πληθυσμούς τρωκτικών και ποντικιών στην αγροτική ύπαιθρο, η Τυτώ αναφέρεται στο 86% των δημοσιευμένων επιστημονικών άρθρων πως η θηρευτική της επίδραση έχει θετικά αποτελέσματα και αποτελεί ικανό φυσικό περιοριστικό παράγοντα.
Σταδιακά, όλο και περισσότερες χώρες εστιάζουν στην υιοθέτηση αυτής της λύσης. Αντίστοιχα, και οι επιταγές των νέων ευρωπαϊκών θεσμικών κειμένων και αναλύσεων (Πράσινη Συμφωνία, Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο, Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα 2030), αναφέρουν την ανάγκη της ενεργοποίησης φυσικών λύσεων και φυσικών μηχανισμών ελέγχου επιβλαβών στη γεωργία, με στόχο τη μείωση χρήσης χημικών αλλά και τη βελτίωση των οικοσυστημικών υπηρεσιών στη γεωργία.
